Decubitus – oorzaken, symptonen & preventie

Decubitus of doorliggen is een ernstige beschadiging van de huid of het weefsel onder de huid. Zo’n beschadiging kan ontstaan als een patiënt gedurende een lange periode in dezelfde houding ligt of zit. Door een langdurige druk op de huid, vaak in combinatie met schuifkrachten ontstaan doorligwonden. Kleine bloedvaten worden samengedrukt, waardoor de huid onvoldoende bloed krijgt toegevoerd. Dat betekent dat zuurstof en voedingsstoffen de cellen niet meer kunnen bereiken en uiteindelijk gaan afsterven.

Decubitus ontstaat in de meeste gevallen ter hoogte van een botuitsteeksel zoals de stuit of de hielen. Op deze plekken zijn druk- en schuifkrachten het sterkst. De huid is hier vaak ook dunner. Bijdecubitusis een tijdige en zorgvuldige behandeling nodig om ernstige wonden te voorkomen. Bent u zelf niet in staat om de juiste maatregelen te nemen? Schakel dan uw zorgverlener of Q Care in. Wij kennen de volgende categorieën van decubitus.

Hoe kunt u decubitus herkennen?

Hoe herkent u deeerste symptonenbij decubitus of doorligwonden? Het eerste symptoom van een decubituswond is roodheid of een blauwe verkleuring. Wat opvalt is dat deze symptomenniet verdwijnenzodra de druk van de huid is. De patiënt heeft last van irritatie en een branderig gevoel. De patiënt is minder goed in staat om te bewegen of van houding veranderen, waardoor de huid onder druk blijft staan en de roodheid verergert. Op een gegeven moment treden zichtbare beschadigingen op. Risicoplekken in rugligging zijn het achterhoofd, ellebogen, schouderbladen, onderrug en de hielen. Bij een zijligging kunnen op de oren, schouders, ellebogen, heupen, knieën en enkels doorligplekken gaan ontstaan.

Op basis van een indicatie – direct aan het bed – geeft Q Care advies over de behandeling en de inzet van de juiste AD-hulpmiddelen. Er wordt een behandelplan opgesteld dat is afgestemd op de cliënt. Bij sommige patiënten is eenrisicobeoordelingniet eens altijd nodig, omdat het ziektebeeld al aanleiding geeft tot het nemen van preventieve maatregelen. Denk bijvoorbeeld aan iemand met een dwarslaesie of als een patiënt terminaal is. Het is dan ook belangrijk om meerdere factoren in kaart te brengen bij de beoordeling van een decubituswond.

Waar moet u op letten bij de preventie van decubitus?

Door depreventie van decubitusworden op de lange termijn ernstige wonden voorkomen. Doorligwonden moeten zo snel mogelijk behandeld worden omdat genezing vaak erg langzaam gaat en eenlangdurig procesis. Hierbij kunnen materialen gebruikt worden die de druk of de duur van de druk verminderen. Een andere manier ter preventie van doorliggen is het toepassen van wisselligging. De patiënt verandert, zo nodig met hulp van de verzorging, regelmatig van houding. Wisselligging pas je dus toe om de duur en de grootte van de druk op kwetsbare lichaamsdelen te verminderen. Bijvoorbeeld door iemand die langdurig in bed ligt om de 4 uur van rug- naar rechterzij-ligging en naar linker-zijligging te positioneren. Er zijn verschillende typen anti-decubitus matrassen die preventief kunnen worden ingezet en bij reeds ontstane decubitus kunnen verlichten en genezing bevorderen! Deze hulpmiddelen zijn in te delen in actieve en reactieve systemen.

• Actieve systemen hebben een elektrisch aangedreven luchtpomp die luchtcellen in het matras afwisselend opblaast en leeg laat lopen.
• Reactieve systemen zijn gemaakt van speciale typen traagschuim die zich naar het lichaam van de patiënt vormen.

Gevolgen decubitus?

Gevolgen van decubitus kunnen variëren van mild tot zeer ernstig, afhankelijk van het stadium waarin de doorligwond zich bevindt. In de beginfase kan decubitus zich uiten als roodheid en irritatie van de huid. Als er geen gepaste maatregelen worden genomen om de druk te verlichten, kan dit leiden tot open wonden, zweren en weefselbeschadiging. Omdat de beschadigde huid en weefsels een barrière vormen tegen bacteriën en andere ziekteverwekkers, kunnen de open wonden gemakkelijk geïnfecteerd raken. Dit verergert de situatie en kan leiden tot verlies van mobiliteit en onafhankelijkheid, waardoor de kwaliteit van leven aanzienlijk achteruitgaat. Bovendien kan een langdurige behandeling emotioneel belastend zijn voor de patiënten met verdriet, depressie en angst als gevolg.

Resultaat behalen met een behandelplan!

Bij de behandeling van decubitus werk je in eenmultidisciplinair team.Er kunnen verpleegkundig specialisten, diëtisten, ergo- en fysiotherapeuten, artsen of medisch specialisten bij betrokken zijn. Er wordt een behandelplan opgesteld waarin diverse stappen worden bijgehouden. Zo kun je bijvoorbeeld denken aan de beoordeling van de decubituswond, een voedingsplan, de behandeling, vervolgconsulten en het wondbehandelplan. Na elke stap wordt het dossier bijgewerkt. Verder is de behandeling afhankelijk van de fase waarin de symptomen zich bevinden.

Voor fase 1 betekent dit het regelmatig controleren van de huid op roodheid, warmte of zwelling, het goed in de gaten houden van de patiënt en extra preventiemaatregelen.
Bij fase 2 moet de wond verbonden worden om vocht te onttrekken bij de blaarvorming die is ontstaan.
In fase 3 komt er speciaal wondverband bij kijken dat wondvocht beter kan absorberen. Ook moet de wond goed schoongemaakt worden om een infectie te voorkomen en als deze toch optreedt, heeft de patiënt antibiotica nodig.
Bij fase 4 kan chirurgische behandeling noodzakelijk zijn vanwege aantasting van de onderliggende weefsels. Dood weefsel kan de wondgenezing belemmeren en dit weefsel zal een arts moeten verwijderen. Of er kunnen speciale zalven die enzymen bevatten ingezet worden om het dode weefsel te verteren.

Decubitus voorkomen? Wij noemen enkele tips!

Een doorligwond voorkomen is beter dan genezen. Het is pijnlijk en veroorzaakt heel veel ongemakken. U kunt zelf ook veel doen om doorliggen te voorkomen. We noemen hier een aantal algemene tips om doorligwonden te vermijden.