Help, ik heb een drukplek?

Langdurige druk op de huid leidt tot drukplekken. De plaatsen op het lichaam waar dit het snelst gebeurt zijn de stuit, heupen, hielen, ellebogen, oren en het achterhoofd. Iedereen die door ziekte lange tijd op bed ligt en zich niet goed kan bewegen, loopt het risico op een drukplek. Dat kan een begin zijn van een doorligwond ofwel decubitus. Het tijdig signaleren van een drukplek is dan ook erg belangrijk.

Wat is een drukplek?

Eendrukplekbegint meestal met roodheid. Deze verdwijnt niet, ook al haalt u de druk van de huid weg. Dit noemen we niet wegdrukbare roodheid. Het is een van de eerste symptomen waaraan we decubitus kunnen herkennen. Bij een getinte huid is roodheid moeilijker te zien. In plaats van roodheid kan er echter een blauwe verkleuring te zien zijn. Soms voelt de huid warmer of kouder aan dan de huid ernaast. Zo’n rode plek kan veranderen in een blaar, ontvelling of zelfs een wond.

Bij hetontstaan van een drukplekheeft de cliënt vaak last van irritatie, branderig gevoel of pijn. Deze klachten willen we vanzelfsprekend tijdig signaleren om te voorkomen dat ze verergeren. Een drukplek moet behandeld worden. Zonder behandeling wordt de plek vaak groter en dieper. Daarom is een adequatepreventievan rode plekken nodig. We letten onder meer op een verhoogd risico bij een aantal situaties, zoals:

• 65 jaar of ouder;
• Aan bed gebonden vanwege ziekte of aandoening, na een operatie;
• Minder goed kunnen bewegen (bedlegerig);
• Droge en dunne huid;
• Huid is lange tijd erg nat (transpiratie of urine);
• Weinig spieren of vet. Bijvoorbeeld als u ondervoed bent of door een ziekte.
• Onderliggend lijden. Er zijn problemen met de gezondheid. Bijvoorbeeld door ziekten zoals diabetes, hartfalen of COPD.

Wat is de oorzaak van drukplekken?

Help, ik heb een drukplek! De oorzaak van drukplekken is druk. Deze langdurige druk geeft problemen. Een drukplek ontstaat als u veel op bed ligt en lang in dezelfde houding zit. Dit gebeurt sneller als u zich niet zo goed kunt bewegen of verplaatsen. Ook als u veel schuift of onderuit zakt, kan zo’n plek ontstaan. Er komt te veel druk op de huid, zodat kleine bloedvaten worden dichtgedrukt. De huid krijgt minder voedingsstoffen en zuurstof, waardoor deze kapot gaat. Ook onderhuids kan letsel optreden, zoals in de spieren en pezen. Eendoorligplekkan ook optreden als u in een (rol)stoel of in bed onderuitzakt of wegschuift. De bloedvaatjes in de huid vervormen hierdoor en het is dan ook te begrijpen dat de bloedvoorziening minder goed zal zijn. Op den duur gaat de huid kapot en ontstaat er een doorligwond.

Hoe kan ik een drukplek voorkomen?

Ligt u veel in bed? Schuift u vaak onderuit? Of zit u lang in dezelfde houding in bed of op een stoel? Dan is het aan te raden om uw huid elke dag te controleren op rode plekken. Ontdekt u dit zelf en ervaart u ook pijn, waarschuw dan meteen deverpleegkundigeof degene die voor u zorgt. Misschien heeft u al eerder eendoorligwondgehad en is de huid extra kwetsbaar. Of er begint al een blaar of een ontvelling te ontstaan. Hoe eerder u dit in de gaten heeft des te beter. Eendoorligwond voorkomenis beter dan genezen. Het is pijnlijk en veroorzaakt heel veel ongemakken. U kunt zelf ook veel doen om doorliggen te voorkomen. We noemen hier een aantal algemene tips om doorligwonden te vermijden.

• Let op uw houding als u zit én ligt;
• Wissel regelmatig van houding. Om de paar uur ligt u bijvoorbeeld op de linkerzij en dan weer op de rechterzij. Vraag of de verpleegkundige of uw naaste u eraan wil herinneren en bij wil helpen. Met een kussen achter uw rug en een kussen onder het bovenste been ligt u comfortabel en kunt u de zijligging beter volhouden;
• Een kussen onder uw benen neemt de druk van de hielen weg;
• Voorkom dat u schuift en onderuitzakt. Kunt u wel half rechtop zitten in bed? Trek dan uw knieën op (‘knieknik’) als dat gaat, zodat u minder snel wegschuift;
• Probeer bij het zitten de linker- en rechterbil af te wisselen, zodat ze om de beurt minder druk krijgen. Een goed zitkussen en een stoel met een rechte leuning is het beste. Zo kunt u goed rechtop zitten. Vaak is een voetenbankje ook een handig hulpmiddel om onderuit schuiven tegen te gaan.
• Probeer uzelf op te tillen als u van houding verandert. Dit is beter dan te schuiven;
• Probeer kreukels in het laken waar u op ligt te voorkomen;
• Gebruik een crème bij droge huid (en geen zeep);
• Houd de huid in goede conditie door gevarieerd te eten;
• Smeer droge huid regelmatig in met een huidcrème.

Help, ik heb een drukplek! Hoe nu verder?

De oorzaak is duidelijk. Door een langdurige druk op de huid, vaak in combinatie met schuifkrachten ontstaan doorligwonden. Kleine bloedvaten worden samengedrukt, waardoor de huid onvoldoende bloed krijgt toegevoerd. Verlichting van die druk zal de roodheid en de pijn doen afnemen. Helpen bovenstaande tips onvoldoende of is er toch een doorligplek ontstaan? Dan is het nodig om dedrukplek te behandelen.

Q Careontzorgten ondersteunt de zorgprofessional of mantelzorger graag bij debehandeling van doorligwonden.Dit doen we met onze eigen gespecialiseerde decubitusverpleegkundigen die – direct aan het bed – een anamnese afnemen. De verpleegkundige maakt een overzicht van alle aspecten die een rol spelen en beoordeelt de wond. Ook wordt er naar de soort klachten van de cliënt gevraagd. Hierna stelt de verpleegkundige van Q Care een behandelplan op en wordt vastgesteld hoe vaak de wond beoordeeld en verzorgd gaat worden. Afhankelijk van de ernst en het risico op verergering zal de verpleegkundige een advies geven over de inzet vaneen passend AD-hulpmiddel,zoals een anti-decubitus matras. Veel mensen ervaren dat de inzet van een anti-decubitus matras de drukplek verlicht. Ook kan het bijdragen aan de behandeling van drukplekken. Al hangt dit ook nauw samen met de algehele conditie van de cliënt en de ernst van zijn aandoening.

Het is belangrijk om direct te beginnen met het monitoren van de zorgsituatie van de cliënt. Controle van de huid op roodheid, warmte en eventueel zwelling is noodzakelijk als er een (begin van een) rode drukplek te zien is. Het gebruik van wondverband dat wondvocht absorbeert is een noodzakelijke volgende stap zodra er blaarvorming of wondvocht aanwezig is. Gericht op preventie. Er kunnen immers zo weer een nieuwe drukplekken ontstaan.